نارسایی حاد کلیه
نارسائی حاد کلیه چیست؟
تعریف:
درنارسائی حاد کلیه عملکرد کلیه بطورسریع وشدید مختل میشود.شروع این عارضه سریع بوده ومدت آن ممکن است چندین ساعت تاچندین روز باشد کلیه‌ها در حالت طبیعی وظیفه پاک کردن بدن از مواد زاید را به‌عهده دارد، و در صورت نارسایی آنها، مواد زاید تجمع‌یافته و باعث بروز علایمی می‌شوند که شدت آنها متغیر است. این اختلال اغلب قابل علاج است
علل نارسائی کلیه:
سه علت عمده برای وقوع آن وجود دارد.1) قبل ازکلیه 2) داخل کلیه 3) بعد ازکلیه
1)عوامل قبل ازکلیه( prerenal )
موجب کاهش جریان خون کلیه ها شده وعملکرد کلیه ها را مختل می کنند.نمونه هایی ازاین علل عبارتند: خونریزی- اسهال- استفراغ- سوختگی- کاهش مایعات- شوک- صدمات شدید بافتی- نارسائی احتقانی قلب- سکته قلبی- و اختلالات شریان خونرسان کلیه و......
2)عوامل داخل کلیه (renal):
بعلت صدمه مستقیم به بافت کلیه بوجود می آیند.که میتواند ناشی ازضربه به کلیه ها یا بدنبال التهاب حاد ومزمن (گلومرولونفریت حاد ومزمن) ویا اثر مستقیم سموم برسلولهای (پارانشیم) کلیه نظیر استفاده از بعضی آنتی بیوتیکها ( مثل سفالوسپورین وکانامایسین- پنی سیلین و....) باشد.
3) عوامل بعداز کلیه:( postrenal )
نظیر سنگ کلیه ومجاری ادرار- انسداد حالب- تومورها- سرطان وبزرگی پروستات و....
تشخیص نارسائی حاد کلیه(علائم):
مهمترین علامت آن افزایش غلظت اوره وکراتی نین پلاسمای خون است. که اگرهمراه باعلائمی نظیر ضعف وبیحالی- کم خونی- اختلالات روانی- گیجی- خونریزی گوارشی_ تهوع- استفراغ- سوءتغذیه-افزایش ویاکاهش فشارخون و... باشد به آن اورمی میگویند.بطور کلاسیک بیمار دچار کاهش ادرار(حجم ادرار کمترازcc400 در24ساعت) میگردد. بااینحال دربیش از20% موارد عدم کاهش ادرار دیده میشود(نوع غیرالیگوریک). نارسائی کلیه نوع غیرالیگوریک وخامت کمتری داشته ودرمان آن آسانتر میباشد ونیازی هم به دیالیز وجود ندارد.. در بیماران مبتلا کراتی نین سرم روزانه به میزان 5/0 تا 1 میلیگرم در دسی لیتر واوره به میزان mg/dl 10-30 افزایش یابد.
پیشگیری:
پیشگیری شامل تعیین و بررسی افراد پر خطر- افراد دیابتی (قند خون بالا ) – افراد مبتلا به فشار خون بالا –کودکان مبتلا به آنژین چرکی (گلو) که در معرض گلومرولو نفریت قرار دارند . افرادی که ویتامین D وC زیاد مصرف واحتمال سنگ سازی بالایی دارد. دادن مایعات کافی (هیدراته کردن)به بیمارانی با سوختگی- خونریزی و.... _ درمان کاهش فشار خون وخونریزی شدید با مایع رسانی ودادن خون کامل – کنترل مرتب اوره وکراتینین در صورت مصرف داروهایی که مسمومیت کلیوی میدهند وجلوگیری از عفونت.
اقدامات درمانی وپرستاری در نارسائی کلیه: - درمان براساس علت زمینه‌ساز نارسایی کلیه تعیین میشود. - جراحی در مواردی که علت زمینه ای با جراحی قابل اصلاح باشد،توصیه می گردد.
- بستری فوری بیمار در بیمارستان جهت تجویز آب و الکترولیت و دیالیز گاهی ضروری است.(دیالیز روش مصنوعی برداشت مواد زائد از خون در غیاب عملکرد کلیه ها که ممکن است تاهنگام بازگشت عملکرد کلیه ها لازم باشد).
- داروهایی برای کنترل علت زمینه ای نارسایی کلیه و همچنین آنتی بیوتیک در صورت بروز عفونت تجویز می شود.
رژیم غذایی:
محدودیت مصرف پتاسیم وفسفر( مانند موز- گوجه فرنگی وزرد آلو) محدودیت مصرف سدیم به 2 گرم در روز- محدودیت مصرف پروتئین به 1 گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن. طرح‌ریزی یک رژیم غذایی حاوی کربوهیدرات زیاد و پروتئین (منبع اصلی تولید مواد زاید در بدن) کم برای کاستن از بار کاری کلیه‌ها ممکن است بخشی از درمان این اختلال باشد
برقراری تعادل بین استراحت وفعالیت :
بیمار به دلیل ضعف وتجمع مایع در بدن " عدم تحمل نسبت به فعالیت دارد. به منظور به منظور پیشگیری از افزایش بیشتر اوره استراحت در بستر ودرمان فوری تب وعفونت توصیه میشود.
پیشگیری از خونریزی:
- حفاظت بیمار
- عدم اشتغال به فعالیت هایی که احتمال صدمه در آن وجود دارد
– ارزیابی خونریزی وکنترل علائم حیاتی
- استفاده از مسواک نرم
